Алматыда болған күшті жер сілкінісінен кейін қала тұрғындарынан су құбырларының сынуы, қабырғалардағы жарықтар мен әйнек сынықтары туралы көп шағымдар түсті. Қала тұрғындары жер сілкінісінің қайғылы салдарын желіде таратты. Табиғи апаттардан кейін үйлерді кім жөндеуі керек? AdiletTV тілшісі адвокатпен сөйлесті.
Кейін Алматы қаласының Қала құрылысы және қала құрылысы басқармасы Төтенше жағдайлар департаменті, ҚазҚСҒЗИ, УГК, аудандық сәулетшілер және басқа да уәкілетті органдар мамандарынан құралған арнайы комиссия барлық әлеуметтік нысандарды тексереді деп сендірді. Нәтижелері бойынша барлық тиісті шаралар қабылданатын болады.
Жағдайға түсініктеме берген заңгер Данияр Байғабатов тұрғын үй кешендерінің көпқабатты үйлері зақымданған жағдайда, үйді мемлекет есебінен қалпына келтіру тек апатты жағдайда ғана қарастырылатынын айтты.
«Біріншіден, мемлекеттен көмек сұрау үшін жер сілкінісі және басқа да апаттар болған аумақта төтенше жағдай енгізілуі керек екенін түсіну керек, бүгінде өткен және қазіргі жер сілкіністері кезінде төтенше жағдай режимі енгізілмеген; тиісінше мемлекет тарапынан залалды өтеуді қамтамасыз ету мүмкін болмайды.
Бірақ тұрғын үй қатынастары туралы заңға жүгінсек, бізде кондоминиум сияқты ұғым бар, онда мүлікті басқару үшін КСК, OSI және жай серіктестіктер құрылады. Яғни, үй иелері өз үйлерін дербес басқарады. Ал бұл заңда тұрғын үй кешені иелерінің өз үйін күтіп ұстау және жөндеу міндеті қарастырылған. Осы мақсаттар үшін МӘМ төрағасы күрделі және ағымдағы жөндеуге арнайы шот құруы керек. Ал бұл қаражатқа тұрғын үй кешенінің иелері көпқабатты үйін жөндеп, қалпына келтіруге мәжбүр болады», — деп түсіндірді заңгер.
Дәл осындай тәртіп жеке үйлерге де қатысты, деп қосты Байғабатов. Тек сонда үй иесінің өзі өз қаражатына үйін жөндеп, қалпына келтіреді.
Дегенмен, жаңа тұрғын үй кешендерінде жауапкершілік құрылыс салушыға жүктеледі.
«Салыстырмалы түрде жақында ғана салынған жаңа тұрғын үй кешендері туралы айтатын болсақ. Жалпы, құрылыс салушының үйді салу кезінде жобасы, дәлірек айтсақ, жобалық-сметалық құжаттамасы болуы керек. Үйдің сейсмикалық төзімділігі бар-жоғын ескеруі керек. ол жер сілкінісі кезінде көптеген нүктелерге төтеп береді. Үйде құлаған жағдайда құрылыс салушы Түркияда көргеніміздей, тіпті қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Сондықтан, жаңа үйлер туралы айтатын болсақ, сіз құрылыс салушымен байланысуыңыз керек. Оның үй қанша нүктеге тұруға болатынын көрсететін жобасы бар-жоғын сұрайды», — деп толықтырды заңгер.
Төтенше жағдай енгізілген жағдайда барлық зардап шеккендер азаматтық сот ісін жүргізу арқылы материалдық шығынды өтеу туралы өтініш беруі қажет.
«Төтенше жағдай туралы» Заңның 18-бабының 1-тармағына сәйкес, егер төтенше жағдайдың салдарынан заңды немесе жеке тұлғалар зардап шеккен болса, олар кез келген залалды өтеу туралы немесе тәртіппен көмек көрсету туралы өтініш беруге құқылы. Үкімет қаулысымен белгіленген.Яғни, бұл тәртіп бекітілген, ол бар», — деп қосты Байғабатов.
Сондай-ақ, біз заңгерден қазақстандықтар сақтандыру төлемін аламыз деген үмітпен бірге жүгіріп, үйлерін сақтандыруы керек пе деген сауал қойған едік.
«Сақтандыру компаниясына келетін болсақ, мұның барлығын ерікті мүліктік сақтандыру туралы шарт жасалған жағдайда да жасауға болады (әдетте ол бір жылға жасалады, бірақ ол қысқа мерзімді кезеңге де жасалуы мүмкін, мысалы, демалыс кезінде. Немесе іссапар).
