АДАМ ПАПИЛЛОМА ВИРУСЫ
Адам папилломавирусы (АПВ) — негізінен жыныстық жолмен берілетін өте кең таралған инфекция. Көптеген адамдар АПВ жұқтырады, өйткені ол оңай тасымалданады және сәйкесінше басқаларға жұқтырады. Инфекция жыныстық қатынас кезінде де, тұрмыстық жолмен де болуы мүмкін. Вирус денеде ұзақ уақыт өмір сүре алады, тіпті туылғаннан бастап, көптеген жылдар өткен соң ғана пайда болады. Алайда, кейде вирустың тасымалдаушысымен тығыз байланыста болу жеткілікті-мысалы, бір пәтерде тұру.
Вирусты таратудың үш жолы бар — жыныстық, жанасу-тұрмыстық (терінің шағын жарақаттары арқылы) және перинаталдық (анадан балаға). Әдетте, адамдарда иммунитет әсiресе әлсiреген сәтте, мысалы, тұмау мен басқа да жұқпалы аурулардан кейiн пайда болады. Папилломның қалыптасуына жүкті әйелдер, зиянды әдеттері бар адамдар да ұшырайды. Ретсіз жыныстық байланыстар, сондай-ақ вирус тасымалдаушы адаммен жыныстық қатынас — оның ішінде папилломның пайда болу қаупінің факторы.
Адам папиллома вирусы — бүкіл әлемде өте кең таралған, шырышты қабаттар мен теріге әсер ететін вирустар тобының жалпы атауы. Вирустың 200-ге жуық түрі белгілі, олардың кем дегенде 13-і қатерлі ісіктің дамуына әкеледі.
АПВ негізінен жыныстық қатынас арқылы таралады және АПВ инфекцияларының көпшілігі жыныстық қатынас басталғаннан кейін көп ұзамай пайда болады.
Көптеген адамдар үшін олар алаңдаушылық туғызбайды, кейбір вирусотиптермен инфекция өте жиі кездеседі және аногенитальды сүйелдерге әкелуі мүмкін. Вирусты тасымалдаушылардың 90%-да организм бұл инфекциямен дербес күреседі.
Көбінесе инфекция асимптоматикалық болып табылады, сондықтан адамның АПВ бар-жоғын арнайы зертханалық талдаудан кейін ғана білуге болады. АПВ инфекцияларының көпшілігінде сыртқы белгілер жоқ.
Вирус қауіпті, өйткені ол тез тарала алады, жасушалардың қатерлі ісігінің деградациясының қоздырғышына айналады және нәтижесінде қатерлі ісіктің дамуы.
АПВ инфекциясы әлемдегі барлық онкологиялық аурулардың шамамен 5%-н тудырады, болжамды мәліметтерге сәйкес, АПВ-ға байланысты қатерлі ісік жыл сайын 625 600 әйел мен 69 400 ер адамда анықталады.
Жоғары қауіпті 16, 18 АПВ түрлері негізінен жатыр мойны обырын тудырады.
АПВ-ға қарсы профилактикалық вакцинация жатыр мойны обырының дамуын болдырмайды.