19 қарашада студент жастармен және ҮЕҰ өкілдерімен кездесу өтті
2024 жылы 19 қарашада Өзбекәлі Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінде «ЖАҢАРУ» Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жалпыұлттық қозғалыс» Республикалық қоғамдық бірлестігінің Шымкент қаласындағы филиалы іс-шара өткізді.
🎙 Спикерлер:
1️⃣ Жайлаубек Шыңғыс Нұржанұлы – аса маңызды істер жөніндегі аға тергеуші, Шымкент қаласы Полиция департаменті.
2️⃣ Бекешев Сұлтанбек Евгениевич – «Жастар Рухы» жастар қанатының төрағасы, Ақмола облыстық мәслихатының депутаты.
3️⃣ Бекдәулет Бейсенбайұлы – Ө. Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінің жастармен жұмыс бөлімінің басшысы.
4️⃣ Саранова Данара Юрьевна – «ЖАҢАРУ» Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жалпыұлттық қозғалыс» Республикалық қоғамдық бірлестігінің Шымкент қалалық филиалының директоры.
Кездесу барысында талқыланған негізгі тақырыптар:
• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес және құқықтық сауаттылықтың маңыздылығы;
• Интернеттегі алаяқтық түрлері және одан қорғану жолдары;
• Киберқауіпсіздік шаралары және жастарды интернеттегі қауіптерден қорғау.
Халық тілінде жай ғана жемқорлық деп аталатын құбылыс барлық реформалардың тамырына балта шапқанда, оның себебін, қарсы шараларын білу қажет.Сыбайлас жемқорлық деген не?Сыбайлас жемқорлық түсінігіне құқықтық құжаттарда былайша анықтама берілген: «Сыбайлас жемқорлық – мемлекеттік органдар қызметкерлерінің өзінің қызметтік жағдайын материалдық немесе мүліктік мақсатта, заңсыз жеке пайда табу мақсатында пайдаланатын әлеуметтік құбылыс». Шын мәнінде, сыбайлас жемқорлық – бұл лауазымды тұлғаның өзінің әкімшілік өкілеттіктері мен құқықтарын заңға және этикаға қайшы, жеке басының пайдасы үшін пайдалануы.
Экономист Бердхеннің айтуынша, жемқорлық макроэкономикалық даму көрсеткішіне ең үлкен теріс толқын әкелетін фактор болып табылады. Оның сыртқы түрі әртүрлі болуы мүмкін.
Сыбайлас жемқорлықтың бастауы қайда?
Оның пайда болу себептерін анықтау, сыбайлас жемқорлықпен күресудің тиімді жолдарын табу үшін мамандар, түрлі институттар, халықаралық ұйымдар жүздеген, мыңдаған зерттеулер жүргізді. Арнайы рейтингтер жасалып, әртүрлі көрсеткіштер мен сандар жазылған кестелер жасалды. Тіпті сыбайлас жемқорлықтың әртүрлі формаларының формулалары да әзірленді. Әзірге барлық халықтар үшін қол жетімді күрестің жалғыз шешімі жоқ. Осы жерде сыбайлас жемқорлықтың түпкі себептеріне тоқталайық. Зерттеушілер сыбайлас жемқорлықтың негізгі себебі ретінде төрт факторды атап көрсетеді.
Біріншісі – экономикалық себептер. Бұл туралы құрметті президентіміз өз баяндамаларында талай рет айтқан болатын. Сыбайлас жемқорлықтың бұл түрі әлеуметтік-экономикалық өмірді тікелей әкімшілік әдістермен басқаруға ұмтылатын биліктің және бюрократияның жоғары лауазымы бар мемлекет жағдайында дамиды. Экономикалық қызметке әртүрлі шектеулер, лауазымды тұлғалардың рұқсат беру немесе тыйым салу бойынша кең, бақыланбайтын, шектеусіз өкілеттіктері сыбайлас жемқорлыққа негіз жасайды.
Осыған байланысты кейбір ауқатты бизнесмендер өздерінің кірістерін арттырып, бәсекелестік артықшылыққа қол жеткізу үшін мемлекеттік қызметкерлерге пара беруге тырысады.
Екіншісі – заңды себептер. Сыбайлас жемқорлықтың дамуы заңдардың сапасына байланысты. Жетілмеген заңдар жұмыс істемейді, ал кейбір орындаушылар мұны пайдаланады.
Үшіншісі – институционалдық себептер, оған ең алдымен мемлекеттік басқару жүйесіндегі ақаулар, демократиялық институттардың әлсіздігі жатады, соның салдарынан үкімет қызметі жабық немесе азаматтық бақылаудан босатылады.
Төртінші – әлеуметтік себептер немесе қоғамдағы орта, халықтың құқықтық білімі, мәдениет деңгейі, руханият, ұйымшылдық және қоғамдық белсенділік сияқты факторлар.
Бұдан шығатын қорытынды: сыбайлас жемқорлықты тудыратын факторлар осы құбылыс өмір сүріп жатқан қоғам жасаған жүйенің сау емес өмір сүруінен көрінеді.
Осындай іс-шаралар жастардың құқықтық және кибермәдениетін қалыптастыруда, сондай-ақ қауіпсіз қоғам құруда маңызды рөл атқарады.
Шымкент қаласы: студент жастармен және ҮЕҰ өкілдерімен сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырыбында кездесу өтті
