2025 жылдың алғашқы тоғыз айында Шымкент қаласында тұтынушылар құқығын қорғау және бағаларды реттеу саласында бірқатар маңызды шаралар жүзеге асырылды. Бұл бағыттағы жұмыстар тұрғындардың құқықтық сауаттылығын арттыруға, нарықтағы баға тұрақтылығын қамтамасыз етуге және тауарлар мен қызметтердің сапасын жақсартуға бағытталды.
Тұтынушылар құқығын қорғау жүйесі
Шымкент қаласында тұтынушылар құқығын қорғау саласында мемлекеттік органдар, қоғамдық ұйымдар мен кәсіпкерлер бірлесіп жұмыс істейді. Бұл бағыттағы негізгі жауапты орган – Шымкент қаласының Сауда және интеграция басқармасы, ол заңдылықтарды сақтау мен тұтынушылардың мүдделерін қорғау бойынша жұмыстарды үйлестіреді.
2025 жылдың 9 айында тұтынушылардан түскен арыздар саны шамамен 1 250 болды. Бұл көрсеткіш өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 12%-ға төмендеді, бұл нарықтағы қызмет көрсету сапасының жақсаруымен байланысты. Арыздардың негізгі бөлігін тауарлардың сапасы, қызмет көрсету сапасы, кепілдік мерзімдерін бұзу мәселелері құрады.
Сонымен қатар, тұтынушыларға құқықтық ақпарат беру және түсіндіру жұмыстары да кеңінен жүргізілді. 2025 жылдың алғашқы үш тоқсанында 15 мыңнан астам қала тұрғынына тұтынушылар құқығы бойынша ақпараттық-білім беру шаралары өткізілді, соның ішінде онлайн семинарлар, ақпараттық буклеттер мен кеңестер ұсынылды.
Бағаларды реттеу және мониторинг
Бағалардың тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында Шымкент қаласының әкімдігі 2025 жылы да нарықтағы баға қозғалысын бақылауды күшейтті. Әсіресе азық-түлік тауарлары мен әлеуметтік маңызды өнімдерге баға өзгерістеріне ерекше назар аударылды.
Қаладағы негізгі азық-түлік тауарларының бағаларының мониторингі нәтижесінде 2025 жылдың 9 айында инфляциялық қысым байқалды, бірақ ол республика деңгейіндегі орташа көрсеткіштерден төмен болды. Азық-түлік өнімдері бойынша бағалар жылдық есепте 6,8% өсті, бұл өткен жылдың дәл осы кезеңімен салыстырғанда 1,2% төмен.
Бағаның ұлғаюы негізінен шикізат пен тасымалдау шығындарының өсуінен, сондай-ақ сыртқы нарықтағы жағдайларға байланысты болды. Осыған орай, әкімдік бірқатар шараларды қабылдады:
Баға қозғалысын тұрақтандыру мақсатында әлеуметтік маңызы бар тауарларға субсидиялар мен жеңілдіктер енгізілді;
Сауда нүктелерінде баға белгілеу тәртібі қатаң бақылауға алынды;
Қаладағы азық-түлік дүкендері мен базарлардағы баға мониторингі апталық негізде жүргізілді.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау бойынша шаралар
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау бағытында 2025 жылы да заңсыз баға белгілеу, сапасыз өнімдер мен қызмет көрсету жағдайларына қарсы күрес күшейтілді. Қалада 350-ден астам тексеру жүргізіліп, оның нәтижесінде заң талаптарын бұзған 125 кәсіпкерге айыппұл салынды.
Сонымен қатар, тұтынушылардың шағымдарын қарау мен оларды шешу жүйесі жетілдірілді. Арнайы Call-орталық жұмыс істеп, тұтынушылардың сұрақтарына жедел жауап беруді қамтамасыз етті. Бұл қызметке 9 ай ішінде 5 600-ден астам өтініш түсті.
Әлеуметтік маңызы бар өнімдердің бағасын бақылау
2025 жылы әлеуметтік маңызы бар өнімдер тізімі кеңейтілді. Қалада нан, сүт өнімдері, қант, тұз, картоп және көкөністер сияқты негізгі тауарларға ерекше назар аударылды. Бұл тауарлардың бағалары тұрақты түрде мемлекеттік бақылауға алынды.
Шымкенттегі нарықтағы баға тұрақтылығының бір себебі – жергілікті ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемінің артуы. 2025 жылдың 9 айында қала маңындағы ауыл шаруашылығы өнімдерінің өндірісі 8,5%-ға өсті, бұл азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге оң ықпал етті.
Заңнамалық және нормативтік өзгерістер
2025 жылы тұтынушылар құқығын қорғау саласында бірқатар заңнамалық және нормативтік актілер қабылданды. Олардың арасында:
Тұтынушыларға арналған ақпаратты ашу талаптарын күшейту;
Онлайн саудадағы тұтынушылар құқықтарын қорғау ережелерін жетілдіру;
Баға белгілеу мен жарнамадағы заң бұзушылықтарға қатаң шаралар енгізу.
Бұл өзгерістер тұтынушыларға сапалы әрі қауіпсіз өнімдер мен қызметтерді қамтамасыз етуге бағытталған.
Болашаққа жоспарлар
Алдағы уақытта Шымкент қаласында тұтынушылар құқығын қорғау және бағаларды реттеу саласын дамыту үшін келесі бағыттар көзделуде:
Тұтынушылардың құқықтары туралы ақпараттандыруды әрі қарай кеңейту;
Баға мониторингін автоматтандыру және цифрландыру;
Сауда субъектілерінің жауапкершілігін арттыру;
Әлеуметтік маңызы бар тауарлар мен қызметтердің қолжетімділігін қамтамасыз ету.
Бұл шаралар қаланың әлеуметтік тұрақтылығын сақтау мен тұрғындардың тұрмыс сапасын жақсартуға ықпал етеді.
Қорытынды:
2025 жылдың алғашқы 9 айында Шымкент қаласында тұтынушылар құқығын қорғау және бағаларды реттеу саласында маңызды ілгерілеушіліктер байқалды. Тұтынушылардан түскен арыздардың азаюы, баға тұрақтылығының сақталуы және мемлекеттік қолдау шаралары – нарықтың дамуына және халықтың әлеуметтік қорғалуына оң әсер етті. Алдағы уақытта да бұл бағыттағы жұмыстар жүйелі түрде жалғастырылып, қала тұрғындарының мүдделері одан әрі қорғалатын болады.
Тұтынушылар құқығын қорғау және бағаларды реттеу: Шымкент қаласының 2025 жылғы 9 айлық статистикасы мен жалпы жағдайы
