Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылғы 8 қыркүйектегі Жолдауында азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету және ішкі нарықтың импортқа тәуелділігін азайту Үкіметтің стратегиялық міндеті екенін атап өтті. Бұл мақсатқа жету үшін Қазақстанда ауыл шаруашылығын дамыту, жаңа технологияларды енгізу және ішкі өндірісті арттыру бағытында бірқатар ірі инвестициялық жобалар қолға алынған. Соның бірі – Шымкент қаласында салынатын әлемдік деңгейдегі жылыжай кешені.
Жобаның жалпы сипаттамасы және мақсаты
Шымкент қаласындағы «Бозарық» индустриялық аймағында салынып жатқан жылыжай кешені Орта Азиядағы ең ірі жылыжай кешені болып табылады. Бұл жоба азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, елдің агроөнеркәсіптік кешенін дамыту және азық-түлік өнімдерінің экспортын арттыруға бағытталған. Жоба аясында Түркияның «Alarko Holding» компаниясы 650 миллион АҚШ долларын инвестициялап, жалпы көлемі 650 гектарды құрайтын жылыжай кешенін салуды қолға алды.
Кешеннің негізгі мақсаты – қызанақ өсіру. Жоба толық қуатына шыққан кезде жылына 155 мың тонна қызанақ өнімін өндіру жоспарлануда. Бұл өз кезегінде Қазақстанның азық-түлік нарығын қамтамасыз етуге, сонымен қатар еліміздің басқа өңірлеріне және шетелге өнім экспорттауға мүмкіндік береді.
Жобаның әлеуметтік және экономикалық әсері
Жылыжай кешенінің бірінші кезеңі пайдалануға берілгеннен кейін шамамен 2 мыңға жуық жаңа жұмыс орны ашылады. Бұл көрсеткіш жобаның толық іске қосылуымен 5 мың адамға дейін артады. Әсіресе, жұмыссыздық деңгейін төмендетуге, жергілікті тұрғындарды жұмыспен қамтуға және жаңа мамандықтар бойынша жұмысшылар даярлауға бағытталған. Жылыжай кешенінде еңбек ететін мамандар үшін арнайы оқыту бағдарламалары мен кәсіби даярлық курстары ұйымдастырылады.
Шымкент қаласы әкімдігінің қолдауы
Шымкент қаласының әкімі бұл жобаның қала экономикасы үшін стратегиялық маңызы бар екенін атап өтті. Мемлекет басшысының инвестиция тарту және өсімдік шаруашылығында заманауи, су үнемдейтін технологияларды енгізу жөніндегі тапсырмаларының орындалуына үлес қосатын бұл жоба жергілікті әкімдіктің тұрақты бақылауында. Әкімдік тарапынан инвесторларға толық қолдау көрсетіледі. Атап айтқанда, қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз ету, жер телімдерімен қамтамасыз ету, құрылыс кезінде туындайтын әкімшілік кедергілерді жеңу бойынша тиісті шаралар қабылдануда.
Сонымен қатар, құрылыс мерзімін қысқарту мақсатында жылыжай кешенін салуға арналған құрылыс конструкцияларын шығаратын арнайы зауыт ашу жоспарлануда. Бұл зауыт отандық өндірістің дамуына ықпал етіп, жылдам әрі сапалы құрылыс жүргізуге мүмкіндік береді.
Жоба аясында халықаралық стандарттарға сай ауыл шаруашылығы мамандарын даярлау
Жылыжай кешенінің құрылысы барысында ғана емес, болашақта да жоба аясында ауыл шаруашылығы саласындағы кадрлар мәселесі ерекше назарға алынған. Бұл үшін халықаралық стандарттарға сай ауыл шаруашылығы мамандарын даярлайтын арнайы академия ашу жоспарлануда. Академия жаңа технологиялар мен әдістемелерді үйретіп, ауыл шаруашылығының тиімділігін арттыруға үлес қосатын болады.
Азық-түлік қауіпсіздігі және тұрақты даму
Шымкенттегі жылыжай кешенінің іске қосылуы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесін шешуге, ішкі нарықтың тәуелділігін азайтуға және ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл жоба өңірдегі экономикалық жағдайды жақсартып, Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенінің тұрақты дамуына ықпал ететін болады. Өндірілген өнімдер тек қана қала тұрғындарын қамтамасыз ету мақсатында пайдаланылмай, елдің басқа өңірлеріне де жеткізілетін болады. Мұндай жоба еліміздің ішкі нарығындағы сұранысты толықтай қанағаттандыруға, бағаның тұрақталуына ықпал етеді.
Экспорттық әлеуеті
Жоба аясында өндірілетін қызанақ өнімдері Қазақстанның ауыл шаруашылығы экспортын арттыруға мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде шетел нарығына шығу және Қазақстанның ауыл шаруашылығы өнімдерін халықаралық нарықта танымал ету үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Өнімдердің халықаралық нарықтарға шығарылуы елдің экономикалық өсіміне оң әсер ететін болады.
Қорытынды
Шымкентте салынып жатқан жылыжай кешені – еліміздегі ауыл шаруашылығын дамытудағы ең ірі және маңызды жобалардың бірі болып табылады. Жоба агроөнеркәсіптік секторды дамытуға, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, жаңа жұмыс орындарын ашуға және елдің ішкі нарығын өнімдермен толықтыруға бағытталған. Сонымен қатар, бұл жоба еліміздің экспорттық әлеуетін арттыруға және ауыл шаруашылығына жаңа технологияларды енгізуге ықпал ететін болады.
Бұл жобаның сәтті жүзеге асырылуы Шымкент қаласының ғана емес, бүкіл Қазақстанның экономикалық тұрақтылығын арттырып, ауыл шаруашылығында жаңа мүмкіндіктер мен перспективаларды ашатын болады.
ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБА: ШЫМКЕНТТЕ ОРТА АЗИЯДАҒЫ ЕҢ ІРІ ЖЫЛЫЖАЙ КЕШЕНІ САЛЫНУДА
