Бүгінгі таңда Қазақстанда кәсіпкерлікті дамыту – мемлекет жүргізіп отырған экономикалық саясаттың басым бағыттарының бірі. Әсіресе, әлеуметтік кәсіпкерлік пен ауылдық жерлердегі кәсіпкерлік бастамаларға ерекше назар аударылып келеді. Бұл бағытта Үкімет тарапынан нақты қадамдар жасалуда. Соның бірі – «Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың кейбір шаралары туралы» қаулысы аясында жүзеге асырылып жатқан мемлекеттік гранттар бағдарламасы.
Аталған бағдарлама шеңберінде әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне, сондай-ақ «Бір ауыл – бір өнім» бағдарламасының қатысушыларына қайтарымсыз негізде 5 миллион теңгеге дейін мемлекеттік грант беру қарастырылған. Бұл бастама халықтың әлеуметтік осал топтарын кәсіпкерлікке тартуға, олардың экономикалық белсенділігін арттыруға және ауылдық жерлердегі еңбек нарығын жандандыруға бағытталған.
Айжан Райымбекованың табысты тәжірибесі
Шымкент қаласында аталған бағдарламаның игілігін көріп, өзінің шағын бизнесін дамытып отырған кәсіпкерлердің бірі – көпбалалы ана Айжан Райымбекова. Ол 5 миллион теңге көлеміндегі мемлекеттік грантты шұбат өнімдерін өндіруге қажетті заманауи құрал-жабдықтар сатып алуға пайдаланып, жеке кәсібін кеңейтті. Бүгінде Айжанның өнімдері Шымкент қаласымен қатар, еліміздің басқа да өңірлерінде сатылуда. Бұл – бір қарағанда қарапайым көрінгенімен, экономикалық және әлеуметтік маңызы зор жетістік.
Айжанның жобасы – әлеуметтік кәсіпкерліктің нақты үлгісі. Ол отбасын қамтамасыз етіп қана қоймай, экологиялық таза, денсаулыққа пайдалы ұлттық өнімді насихаттап, ауыл шаруашылығына жаңаша көзқараспен қараудың үлгісін көрсетуде. Сонымен қатар, жаңа жұмыс орындарын ашып, жергілікті тұрғындарды тұрақты табыспен қамтамасыз етуге ықпал етуде.
Шымкент экономикасына әсері
Осындай мемлекеттік гранттар арқылы іске асырылып жатқан жобалар Шымкент қаласының экономикасына келесі бағыттар бойынша оң әсер етуде:
Жаңа жұмыс орындарының құрылуы
Мемлекеттік қолдау арқылы кәсіпкерлер өз өндірістерін кеңейтіп, қосымша жұмыс күшін тартуда. Бұл – жұмыссыздық деңгейін төмендетуге, халықтың табысын арттыруға бағытталған нақты қадам. Айжан Райымбекова сияқты кәсіпкерлер өндірістік көлемді ұлғайту арқылы бірнеше азаматты жұмыспен қамтып отыр.
Әйелдер кәсіпкерлігін қолдау
Көпбалалы аналар, жалғызбасты әйелдер немесе әлеуметтік осал топтағы әйелдер үшін кәсіпкерлік – экономикалық тәуелсіздікке бастар жол. Мемлекеттік гранттар осы топтарға жаңа мүмкіндік ұсынып, олардың отбасылық және қоғамдық рөлін нығайтуға ықпал етеді.
Ауылдық және ұлттық өнімдерді қолдау
Шұбат, қымыз, құрт секілді ұлттық өнімдерді өңдеу мен өндіруге бағытталған жобалар еліміздің мәдени-экономикалық құндылықтарын жандандыруға ықпал етеді. Бұл – ішкі нарықтағы отандық өнім үлесін арттыру мен импортты алмастыруға бағытталған нақты қадам.
Шағын және орта бизнестің дамуы
Шымкентте шағын және орта кәсіпкерлік – экономиканың негізгі тіректерінің бірі. Мемлекеттік гранттар бизнесті бастау немесе кеңейту үшін қажетті бастапқы капиталды қамтамасыз етеді. Бұл, өз кезегінде, салықтық түсімдердің артуына, жергілікті бюджетке қосымша қаржы көздерінің қалыптасуына ықпал етеді.
Инклюзивті экономикаға көшу
Әлеуметтік кәсіпкерлік – табыс табумен қатар, әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған бизнес түрі. Бұл – инклюзивті экономиканың негізі. Шымкенттегі мемлекеттік гранттар арқылы іске асып жатқан жобалар қоғамдағы теңсіздікті азайтуға, әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз етуге өз үлесін қосуда.
Бағдарламаның нәтижелері
2024 жылдың қазан айында ұйымдастырылған мемлекеттік гранттар конкурсы аясында Шымкент қаласы бойынша 31 өтінім қабылданып, оның ішінен 19 жоба жеңімпаз деп танылды. Жалпы сомасы – 95 миллион теңге. Бұл – бір жылдың ішінде іске асырылған жобалар саны мен сапасының нақты көрсеткіші.
2025 жылға арналған конкурсқа республикалық бюджеттен 196 миллион теңге бөлініп отыр. Бұл қаржының есебінен Шымкент қаласында ондаған жаңа кәсіпорын ашылып, жүздеген адам жұмыспен қамтылады деген болжам бар. Әсіресе әлеуметтік салада – балабақша, шеберхана, ұлттық тағамдар өндірісі, тігін цехтары, ауылшаруашылық өнімдерін өңдеу бағытындағы жобалар басымдыққа ие болады деп күтілуде.
Қорытынды
Қорыта айтқанда, Шымкент қаласында мемлекеттік гранттар арқылы әлеуметтік кәсіпкерлікті қолдау – қаланың әлеуметтік-экономикалық дамуында ерекше рөл атқарып отыр. Кәсіпкерлердің жаңа жобалары қаланың индустриялық құрылымын әртараптандырып қана қоймай, халықтың әл-ауқатын жақсартуға, ұлттық өнімдерді жаңғыртуға, жұмыссыздықты төмендетуге және гендерлік теңдікті нығайтуға бағытталған нақты қадам ретінде бағаланады.
Шымкент – кәсіпкерлер үшін мүмкіндік қаласы. Мұнда мемлекеттің қолдауы, халықтың белсенділігі және бизнесті дамытудың әлеуеті тоғысқан. Ал мұндай игі бастамалар қала тұрғындарының өмір сапасын арттырып, өңірлік экономиканың тұрақты өсіміне жол ашады.
