2024–2025 жылдары Шымкент қаласында жол-көлік инфрақұрылымын дамыту, қоғамдық көлік жүйесін жетілдіру және жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша ауқымды жұмыстар жүргізілді. Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы цифрлық паспортизация, ірі құрылыс жобалары, жол жөндеу, жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қоғамдық көлікті жаңғырту бағытында нақты нәтижелерге қол жеткізді.
Паспортизация және инфрақұрылымдық көрсеткіштер
Цифрлық паспортизация нәтижесінде қаладағы көшелер саны 6 882-ге жетіп, олардың жалпы ұзындығы 3 846,7 шақырымды құрады. Бұл 2021 жылмен салыстырғанда көшелер санының 64%-ға, ал жолдардың жалпы ұзындығының 18,4%-ға өскенін көрсетеді. Бұл көрсеткіш қаланың көлік инфрақұрылымының кеңейіп, жоспарлы түрде жаңартылып отырғанын дәлелдейді.
Ірі құрылыс жобалары
2024–2025 жылдары қалада 1 328,5 шақырым жаңа жол салынды. 2024 жылы 269,5 шақырым жол пайдалануға берілсе, 2025 жылы 1 059 шақырым жол пайдалануға берілді. Атап айтқанда, А-2 айналма жолының қайта құруы, Қонаев даңғылының жалғасы, Момынов және Тіленшин көшелеріндегі теміржол өткелдері, сондай-ақ жаңа жолайрықтар сияқты жобалар іске асырылды. Бұл жобалар көлік кептелістерін азайту, қала орталығы мен тұрғын аудандар арасындағы қатынасты жақсарту және қолданыстағы жолдарға балама бағыттар қалыптастыруға бағытталған.
Орташа және күрделі жөндеу жұмыстары
Орташа жөндеу аясында 2024 жылы 247 көшеде (167,1 шақырым), ал 2025 жылы 323 көшеде (201 шақырым) жұмыстар жүргізілді. Сонымен қатар, шалғай және ішкі орам көшелеріне 820 шақырым асфальт төселіп, қаланың барлық аудандарын қамтиды: Абай – 319 км, Әл-Фараби – 60 км, Тұран – 152 км, Еңбекші – 127 км, Қаратау – 162 км. Бұл жұмыстар жол сапасын арттыруға және қаланың көлік қолжетімділігін қамтамасыз етуге бағытталған.
Жол қауіпсіздігі және интеллектуалды жүйелер
2024–2025 жылдары қаладағы 6 714 көшенің 4 686-сы жарықтандырылып, көшелердің 100% жарықпен қамтамасыз етілді. Жаяу жүргіншілер өткелдерінің саны 2024 жылы 50-ге, 2025 жылы 201-ге артты. Жол таңбалары 1 000 шақырымға сызылып, 3 шақырым дыбысты жолақтар орнатылды. 393 бағдаршамның 344-і интеллектуалды көлік жүйесіне (ITS) қосылып, қамту көрсеткіші 87%-ды құрады. Бұдан бөлек, оң жақ бұрылыс өткелдері мен қосымша жолақтар арқылы көлік қозғалысын тиімді басқару жүзеге асырылды.
Автоматтандырылған өлшеу станциялары
Транзиттік жүк көліктерінің санының өсуі жолдардың мерзімінен бұрын тозуына әсер етуде. Осыған байланысты Шымкентте 3 негізгі бағыттағы көшеге артық жүк тиеген автокөліктерді анықтайтын автоматтандырылған өлшеу станциялары орнатылды. 2026 жылға дейін тағы 6 нүктеде жаңа станцияларды іске қосу жоспарлануда. 2024–2025 жылдары осы жобаларға 1,021 млрд теңгеден астам қаражат бөлінді.
Қоғамдық көлік және автобус паркі
Қалада 83 тұрақты маршрут жұмыс істейді, оның ішінде 79 әлеуметтік маңызды. Күнделікті 988 автобус қызмет көрсетеді, ал қоғамдық көліктің жалпы саны 1 150 бірлікті құрайды. 2024–2025 жылдары тасымалданған жолаушылар саны 79,9 млн-нан 86 млн-ға дейін өсті (7,6% өсім). Автобус паркінің жаңартылуы кезең-кезеңімен жүргізілуде: 2025 жылы 88 жаңа автобус қосылды, бұл көрсеткіш 4,6 есеге артты. Сонымен қатар, газ-метан отынымен қамтамасыз ету үшін үшінші газ құю станциясы пайдалануға берілді.
Шымкент халықаралық әуежайы
Шымкент әуежайы мультимодальды хаб ретінде дамуда. 2024 жылы жаңа жолаушылар терминалы іске қосылып, өткізу қабілеті сағатына 2 000 жолаушыға дейін артты (бұрын – 200). Жолаушылар саны 1,1 млн-нан 1,9 млн-ға дейін өсті (11 айдың қорытындысы, 75% өсім). Жүк тасымалы да 1,5 мың тоннадан 1,7 мың тоннаға өсті. Сонымен қатар, жаңа ұшу-қону жолағы ІСАО-ның 3-санаттағы стандарттарына сәйкес салынып, әуежайдың транзиттік әлеуетін едәуір арттырады.
Қорытынды бағалау
2024–2025 жылдары Шымкент қаласында жүргізілген инфрақұрылымдық, қоғамдық көлік және әуежай саласындағы жұмыстар қала тұрғындарының көлік қолжетімділігін арттыруға, жол қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, транспорттық тиімділікті жоғарылатуға және қаланың халықаралық транзиттік әлеуетін кеңейтуге бағытталған. Бұл жобалар Шымкенттің заманауи мегаполис ретінде дамуына маңызды үлес қосып отыр.
